Atopowe zapalenie skóry (AZS) to przewlekła choroba skóry pojawiająca się najczęściej już we wczesnym dzieciństwie. Rozpoznanie zwykle opiera się na charakterystycznych objawach widocznych na powierzchni skóry. Cechuje się nawrotami i problematycznym świądem, przez co istotne jest szybkie rozpoznanie oraz odpowiednia pielęgnacja skóry.
Czym jest atopowe zapalenie skóry?
Atopowe zapalenie skóry to przewlekła, nawracająca choroba zapalna skóry, która najczęściej zaczyna się w wieku niemowlęcym lub dziecięcym. Choroba ta może utrzymywać się przez całe życie i charakteryzuje się długimi okresami remisji oraz zaostrzeń. Skóra chorego jest wyraźnie nadwrażliwa, sucha oraz podatna na podrażnienia.
Podstawową przyczyną AZS jest zaburzenie bariery ochronnej naskórka, co skutkuje zwiększoną utratą wody przez skórę. To prowadzi do jej szorstkości oraz nadmiernej suchości. Obecność uwarunkowań genetycznych zwiększa ryzyko zachorowania, a objawy pojawiają się szczególnie często u osób mających w rodzinie przypadki chorób atopowych.
Czynnikami mogącymi wywołać lub nasilić objawy są różnorodne bodźce zewnętrzne, w tym detergenty, alergeny, stres, oraz elementy środowiskowe, takie jak zmiany temperatury czy nawet ubrania z drażniących materiałów.
Jak wyglądają objawy atopowego zapalenia skóry?
Podstawową dolegliwością jest uporczywy świąd skóry. Dodatkowo pojawia się suchość, zaczerwienienie, grudki, a w niektórych przypadkach pęcherzyki oraz sączące się rany. Skóra staje się szorstka, a rozdrapywanie zmian może prowadzić do wtórnych infekcji bakteryjnych.
Objawy pojawiają się najczęściej na twarzy, szyi oraz w zgięciach łokciowych i podkolanowych. Zmiany mogą też obejmować kończyny i inne wybrane obszary ciała. Skóra w miejscach objętych chorobą jest bardzo sucha, często łuszcząca się i wyraźnie zaczerwieniona. Długotrwałe drapanie może spowodować pogrubienie naskórka oraz nasilenie się stanów zapalnych.
Niektóre czynniki, takie jak kontakt z wełnianymi ubraniami, wysoka lub niska temperatura otoczenia oraz określone grupy produktów spożywczych mogą prowadzić do nasilenia objawów AZS.
Jak rozpoznać atopowe zapalenie skóry na podstawie zdjęć?
Zmiany skórne w przebiegu AZS są zwykle łatwe do zauważenia. Najbardziej typowe dla tej choroby są ogniska suchej, zaczerwienionej skóry z drobnymi grudkami oraz symetryczne lokalizacje zmian. U dzieci zmiany występują często na policzkach, czole, szyi oraz zgięciach rąk i nóg. U osób dorosłych mogą dominować zgrubienia, przebarwienia oraz zaawansowane pęknięcia skóry.
Przy rozpoznawaniu AZS ważna jest obserwacja lokalizacji oraz rodzaju zmian. Swędzące, łuszczące i rumieniowe ogniska, umiejscowione zwłaszcza w typowych obszarach ciała, wskazują na atopowe zapalenie skóry. W niektórych przypadkach na powierzchni skóry widoczne są nadżerki i sączące się rany wynikające z intensywnego drapania.
W bardziej zaawansowanych stadiach choroby mogą pojawić się zmiany wtórne takie jak infekcje bakteryjne, infekcje grzybicze lub ślady przewlekłego drażnienia.
Przyczyny i czynniki ryzyka AZS
Do głównych przyczyn AZS należy genetyczna predyspozycja. U zdecydowanej większości pacjentów stwierdza się rodzinną historię atopii. Ryzyko rozwoju AZS zwiększają także czynniki środowiskowe: alergeny obecne w otoczeniu, wzmożony kontakt z detergentami oraz przewlekły stres.
Mechanizmem prowadzącym do pojawienia się objawów jest zaburzenie produkcji ceramidów oraz naturalnych czynników nawilżających, co sprawia, że skóra chorego traci elastyczność, staje się szorstka i łatwo ulega podrażnieniom. Wystąpienie choroby może poprzedzać inne choroby atopowe, w szczególności astma.
Leczenie atopowego zapalenia skóry
Podstawą terapii AZS pozostaje stała i właściwa pielęgnacja skóry. Należy regularnie nawilżać skórę preparatami emolientowymi, unikać mydeł i środków wywołujących przesuszenie. W okresach zaostrzenia objawów lekarz zazwyczaj wdraża miejscowe glikokortykosteroidy lub inhibitory kalcyneuryny.
Równocześnie zaleca się eliminację czynników wywołujących objawy, takich jak drażniące tkaniny czy alergeny w środowisku domowym. Edukacja dotycząca prawidłowych metod pielęgnacji oraz stosowanie się do zaleceń medycznych zapewniają lepszą kontrolę nad chorobą.
W szczególnych przypadkach, gdy dochodzi do nadkażenia bakterią, niezbędne może być zastosowanie odpowiedniej farmakoterapii. Całościowe leczenie AZS powinno być indywidualnie dobrane i obejmować okresy wzmożonego nasilenia, a także codzienną profilaktykę przeciw nawrotom.
Atopowe zapalenie skóry – najważniejsze fakty
Atopowe zapalenie skóry jest jedną z najczęstszych chorób skóry u dzieci, ale także występuje u dorosłych. Choroba charakteryzuje się suchością, świądem i nawracającymi zapaleniami. Odpowiednie rozpoznanie kliniczne oraz długotrwała pielęgnacja odgrywają kluczową rolę w utrzymaniu prawidłowej kondycji skóry.
U około 60-80% osób z AZS występuje dodatni wywiad rodzinny w kierunku schorzeń atopowych. Przebieg choroby jest przewlekły z okresami pogorszenia oraz remisji. Chociaż atopowe zapalenie skóry często tworzy skojarzenia z innymi chorobami takimi jak astma, jego rozpoznanie opiera się głównie na obserwacji skóry oraz typowych objawach.
W zaostrzeniach choroby niezbędna jest szybka reakcja oraz wdrożenie zaleconego leczenia farmakologicznego i prawidłowych praktyk pielęgnacyjnych, dlatego znajomość objawów oraz czynników zaostrzających jest istotna dla poprawy jakości życia chorych.
Medycyna-Urody.pl powstała z potrzeby stworzenia przestrzeni, w której naukowa rzetelność spotyka się z estetycznym wyczuciem i praktycznym podejściem do codziennej pielęgnacji. To miejsce, które przekracza granice typowego bloga – tworzymy portal, który edukuje, inspiruje i wspiera decyzje podejmowane z troską o ciało, skórę i dobre samopoczucie.